“Nhưng em tưởng thời gian chữa lành mọi tổn thương?” Một học viên tròn mắt hỏi tôi tại một sự kiện. Tôi cũng tròn mắt nhìn cô, vì nhận ra đã bao nhiêu năm từ thời chính tôi cũng tin câu ấy.
Tôi cũng từng tin thời gian sẽ tự động trả bình yên cho lòng người, giúp trái tim băng bó, như chó liếm vết thương.
Tiếc rằng có liếm đến Tết thì thời gian cũng chẳng giải quyết vấn đề gì, vì thứ nhất:
1/ THỨ CẦN CHỮA, KHÔNG PHẢI LÀ TỔN THƯƠNG
Rất nhiều người không ý thức điều này: Tổn thương, một khi xảy ra, đã nằm lại quá khứ. Nó không hề đi theo bạn. Thứ đi theo và mỗi ngày ám bạn, chính xác là những-mô-thức-hành-xử-bạn-đã-tạo-ra-để-sống-sót-qua-tổn-thương.
Giả sử bạn từng bị bạo hành thể chất/tinh thần một cách bất ngờ trong tuổi thơ hoặc trong mối quan hệ cũ. Để sống tiếp qua sang chấn ấy, tâm trí bạn đã dựng nên một cơ chế sinh tồn: luôn để ý nhận biết trạng thái/mong muốn/nhu cầu người xung quanh. Nhằm kịp thời làm hài lòng họ, yên tâm họ luôn yêu mến, không bất chợt ghét bỏ mình.
Cơ chế phòng vệ đó theo bạn bước vào mọi mối gắn kết, giúp bạn bớt sợ gặp lại tổn thương xưa. Nhưng nó cũng đồng thời biến bạn thành một con thú bất an, luôn nơm nớp căng thẳng đoán ý người khác, họ muốn gì cũng chiều, không biết từ chối/bảo vệ ranh giới.
Nó, cái cơ chế méo mó đó, cái mô thức hành xử đó. Mới là thứ cần chữa lành. Chứ không phải tổn thương.
Mà thời gian chỉ giúp đẩy tổn thương lùi vào quá khứ. Khiến kí ức về sang chấn phai mờ. Chứ chả tác động vẹo gì đến mô thức.
Thậm chí là ngược lại.
2/ THỜI GIAN CHỈ KHIẾN BẠN DỊ TẬT THÊM
Bạn nghĩ chuyện gì xảy ra khi bạn sống càng lâu theo các mô thức?
Đúng rồi đấy, chúng sẽ chỉ càng kiên cố mạnh mẽ hơn. Bởi thường xuyên được dùng – tự động và thành thạo.
Chúng thậm chí còn không ngừng update tinh vi hơn, khi bạn dần trưởng thành và có thêm nguồn lực, hiểu biết, kinh nghiệm. Từ một cô bé bất an, bạn sẽ thành một người vợ bất an – thuần thục trong việc đoán ý kiểm soát chồng, có cả mạng lưới thông tin cùng bộ kĩ năng theo dõi để luôn nắm trong tay trạng thái đối tượng. Rồi bạn lấy đó làm tự hào.
Cứ thế các mô thức dần thành vết hằn trong não, ăn mòn nhân tính bạn. Khiến bạn mất đi vĩnh viễn khả năng tương tác chân thật, và hạnh phúc như một con người.
Nhờ thời gian giúp sức
Nên thay vì ngồi để vết thương cho chó liếm (coi chừng dại), hãy nhớ thời gian không chữa trị bất cứ điều gì.
Chữa lành là một lựa chọn. Một thực hành chủ động, có ý thức, của những người muốn thoát khỏi chiếc lồng mình ngày đó đã buộc phải dựng lên.
Hẹn gặp nhau, những cánh chim trong gió.